ΠΟΔΗΛΑΤΑ

Πέτη Πέρκα
Πολ. Μηχ.- Συγκοινωνιολόγος MSc
Θεσ/νίκη 25.5.09


Εφαρμογή Δικτύου Ποδηλατοδρόμων στη Θες/νίκη

Σε μια εποχή που τα περιβαλλοντικά προβλήματα πνίγουν τις σύγχρονες πόλεις, η βιώσιμη κινητικότητα πρέπει να αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προωθήσει μια Οδηγία προς το κοινοβούλιο που υποχρεώνει τις πόλεις τις μεγαλύτερες των 100.000 κατοίκων (500 στην Ευρώπη) να εκπονούν και να εφαρμόζουν σχέδια βιώσιμης κινητικότητας, με στόχο την υποκατάσταση του αυτοκινήτου (Ανακοίνωση της Ε.Ε. ‘’Προς μια θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον’’ - 2004).
Πυλώνες της βιώσιμης κινητικότητας, αποτελούν το περπάτημα, το ποδήλατο και η δημόσια συγκοινωνία.

Η Θες/νίκη αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια αυξημένα κυκλοφοριακά προβλήματα με άμεσες κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Όπως στις περισσότερες Ελληνικές πόλεις υπάρχουν συνθήκες στενότητας χώρου, λόγω της υψηλής πυκνότητας και μείξης δραστηριοτήτων.
Στο κέντρο της πόλης επικρατούν συνθήκες κορεσμού, οι οποίες οξύνονται ακόμη περισσότερο λόγω του προβλήματος της στάθμευσης, αφού η υποδομή εκτός οδού είναι εξαιρετικά φτωχή και οι όποιες ρυθμίσεις στάθμευσης λειτουργούν πλημμελώς.

Είναι λοιπόν αναγκαίο ακολουθηθεί η διεθνής πρακτική που είναι η εφαρμογή κατάλληλων μέτρων, ώστε να αποθαρρυνθεί η χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου και να ενθαρρυνθεί η χρήση εναλλακτικών μέσων μεταφοράς.

Το ποδήλατο αντιστοιχεί σε μια ριζική απόφαση για την ανάπλαση της πόλης. Η πολιτική για το ποδήλατο σημαίνει πολιτική και για τον πεζό, πολιτική για τη μείωση της ρύπανσης και του θορύβου, πολιτική για την απελευθέρωση των πεζοδρομίων από την αυθαίρετη στάθμευση, πολιτική για να γίνει η πόλη πιο όμορφη και πιο ασφαλής και να λειτουργήσει αποτελεσματικότερα.

Με πρόσχημα ή με την ευκαιρία των έργων για το ποδήλατο ξαναφτιάχνονται οι πόλεις που παίρνουν την πρωτοβουλία να προχωρήσουν.
Υπάρχει η θετική εμπειρία και αποκτήθηκε πολύτιμη τεχνογνωσία, από δίκτυα ποδηλάτου που απέκτησαν η Καρδίτσα, η Λάρισα και το Μεσολόγγι.

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που το μεγαλύτερο μέρος της από γεωμορφολογική άποψη (κλίσεις δρόμων, κλίμα, γραμμική μορφή κ.τ.λ.) προσφέρεται για μετακίνηση με ποδήλατο.

Απαιτείται λοιπόν η χάραξη μιας στρατηγικής ένταξης του ποδηλάτου σε μια εκτεταμένη επιφάνεια της Θεσσαλονίκης, στρατηγική που, εκτός της υποδομής, θα περιλαμβάνει πολιτικές που θα επηρεάζουν έστω και έμμεσα τη γενικότερη κυκλοφοριακή οργάνωση της πόλης.

Ένα πρώτο νέο δεδομένο για τη Θεσσαλονίκη είναι η κατασκευή του μετρό. Το μετρό θα αποτελέσει μια σημαντική συμβολή για τη δημόσια συγκοινωνία στην πόλη και μια ευκαιρία για άσκηση πολιτικής υπέρ της βιώσιμης κινητικότητας.
Σκόπιμο είναι να γίνουν οι απαραίτητες προβλέψεις όπως η κατάλληλη υποδομή για μεταφορά ποδηλάτων στο μετρό, η στάθμευση ποδηλάτων στους σταθμούς (μετεπιβίβαση), ώστε να προωθηθούν οι συνδυασμένες μεταφορές εν προκειμένω μετρό – ποδηλάτου.

Ένα δεύτερο δεδομένο είναι ο κατασκευαζόμενος παραλιακός ποδηλατόδρομος, από το Λευκό Πύργο μέχρι το Μέγαρο Μουσικής καθώς επίσης και οι ποδηλατόδρομοι που μελετά και ετοιμάζεται να κατασκευάσει ο Δήμος σε κεντρικούς άξονες της πόλης. Το ζήτημα είναι να υπάρχει σύνδεση με τις περιοχές κατοικίας της ευρύτερης περιοχής, μέσω υποδομής για το ποδήλατο, άνετης και ασφαλούς.

Με αφετηρία τα δυο αυτά δεδομένα, που πρέπει να αξιοποιηθούν, θα πρέπει να χαραχτεί μια γενικότερη στρατηγική παρεμβάσεων, με βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η οποία θα υλοποιείται σταδιακά, ανάλογα με τις χρηματοδοτικές δυνατότητες των αρμόδιων φορέων.

Το κόστος υλοποίησης των δικτύων ποδηλάτου είναι σχετικά μικρό, ιδιαίτερα εάν συνυπολογιστούν τα κέρδη στη λειτουργία και στην αισθητική της πόλης.

Σημασία έχει ότι τα γενικότερα έργα και πολιτικές που θα αφορούν το συνολικό σύστημα μεταφορών της Θεσσαλονίκης, λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική αυτή, να σχεδιάζονται ανάλογα και συμβατά με τους στόχους της, έτσι ώστε η παράμετρος ποδήλατο να είναι εις το εξής γενικά παρούσα.
Στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα η τεχνογνωσία και οι προδιαγραφές για το σχεδιασμό δικτύων ποδηλάτου, προσαρμοσμένων στα χαρακτηριστικά των ελληνικών πόλεων.